10 lutego 2023 roku, podczas uroczystej sesji Rady Gminy Radomyśl nad Sanem, miało miejsce odsłonięcie w holu Urzędu Gminy pamiątkowej tablicy, poświęconej pamięci Profesora Kazimierza Kuczmana – wybitnego historyka sztuki, pracownika naukowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie i długoletniego pracownika Zamku Królewskiego na Wawelu. Inicjatorem upamiętnienia zasłużonej osoby Pana Profesora – Honorowego Obywatela Gminy, był samorząd gminy.

W wydarzeniu wzięli udział członkowie rodziny Profesora, władze gminy oraz delegacja szkoły z Rzeczycy Długiej. Na uroczystość przybyła Rodzina Pana Profesora – Jego siostry: panie Helena Staniek i Zofia Rak, siostrzeniec Maciej Rak z małżonką, siostrzenica Katarzyna Rak. Byli też obecni: Przewodniczący Rady Edward Wermiński z radnymi, Wójt Jan Pyrkosz, ks. dziekan Marcin Hejman, ks. prob. Witold Szczur, kierownicy gminnych jednostek organizacyjnych oraz dyrektorzy szkół.

Uroczystość otworzył Przewodniczący Rady, który serdecznie powitał wszystkich zebranych.

Laudację ku czci Profesora wygłosiła Magdalena Nowak - Wojtala:

„Profesor Kazimierz Kuczman urodził się 9 lutego 1947 roku w Rzeczycy Okrągłej. Tu uczęszczał do szkoły podstawowej, którą ukończył w Rzeczycy Długiej. Był absolwentem Liceum Ogólnokształcącego w Stalowej Woli, które ukończył w 1965 roku - w czasach niełatwych, wymagających samozaparcia i determinacji w dążeniu do zdobywania wiedzy.

Całe swoje życie dorosłe i zawodowe związał z Wawelem. W Krakowie studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tu uzyskał stopień doktora na Wydziale Filozoficzno – Historycznym, a później doktora habilitowanego w oparciu o dorobek naukowy i książkę „Renesansowe Głowy Wawelskie”. W latach 2007-2010 był kierownikiem Katedry Kultury i Sztuki Krakowa i Małopolski w Instytucie Kulturoznawstwa Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej "Ignatianum" w Krakowie. Od 2009 roku był pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Instytucie Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, którego później był dyrektorem. Od 2012 roku był profesorem nadzwyczajnym, a w latach 1985-1989 był prezesem Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Od 1995 roku był członkiem, a później sekretarzem Komisji Historii Sztuki Polskiej Akademii Umiejętności.

Jako stypendysta kilku fundacji, głównie Lanckorońskich, prowadził badania naukowe w Rzymie, Wiedniu i Londynie. Uczestniczył w inwentaryzacji polskich zabytków sakralnych na Ukrainie. Był autorem około stu pięćdziesięciu publikacji naukowych i popularnonaukowych, redaktorem i współredaktorem kilkunastu książek. Jego głównymi zainteresowaniami naukowymi były: malarstwo polskie XVI-XVIII wieku i malarstwo włoskie epoki renesansu.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP.

Śp. Kazimierz był synem Józefa Kuczmana – autora projektu i inicjatora budowy pomnika Adama Mickiewicza w Rzeczycy Okrągłej. To zapewne ojciec zaszczepił w Nim zamiłowanie do sztuki, które wpłynęło na całe jego późniejsze zawodowe i naukowe życie.

Profesor był osobą bardzo skromną, wrażliwą i serdeczną, wszędzie zjednującą sobie przyjaźń i sympatię. Nigdy nie zapomniał o swej rodzinnej miejscowości, zawsze podkreślał swoje przywiązanie do rodzinnych stron.

Pan Profesor to jeden z najwybitniejszych obywateli naszej Gminy. Samorząd Gminy Radomyśl nad Sanem miał zaszczyt uznać w 2018 roku Kazimierza Kuczmana za jej Honorowego Obywatela.

Zgodnie z ostatnią wolą zmarłego w styczniu 2021 roku prof. Kazimierza Kuczmana, Jego najbliższa rodzina przekazała na konto Gminy Radomyśl nad Sanem i Szkoły Podstawowej w Rzeczycy Długiej 80 tys. złotych. Będąc Honorowym Obywatelem Gminy stał się zatem także szlachetnym fundatorem inicjatyw lokalnych w sferze oświaty i kultury.”

Później nastąpił kulminacyjny moment uroczystości. Odsłonięcia pamiątkowej tablicy dokonały siostry Profesora - Helena Staniek i Zofia Rak wspólnie z Wójtem Janem Pyrkoszem i Przewodniczącym Edwardem Wermińskim. Modlitwę w intencji Profesora odmówił i poświęcenia tablicy dokonał ks. Witold Szczur – proboszcz parafii Radomyśl nad Sanem.

Postać Profesora wspominał Jego siostrzeniec i chrześniak Maciej Rak.

- „Chcę Państwu w imieniu sióstr, mojej żony i również własnym z całego serca, bardzo serdecznie podziękować za zorganizowanie tak pięknej uroczystości. Jesteśmy niezwykle wzruszeni tym faktem, szczególnie w obliczu tego, że mój wuj był wspaniałym człowiekiem. Zawsze czułem jego wsparcie, jego obecność. Miał dwie miłości. Pierwszą miłością była historia sztuki, a drugą - Rzeczyca Okrągła. Mimo tego, że mieszkał Krakowie, a my obecnie w Warszawie, bardzo lubimy tu przyjeżdżać. To są rejony bliskie naszemu sercu. Wuj patrzy teraz na nas z nieba, mam taką ogromną nadzieję. A my jesteśmy tutaj razem, żeby podziękować mu za wszystko co zrobił, za dorobek, za całe jego życie. Czujemy się niezwykle zaszczyceni, że możemy jako rodzina już po śmierci wuja, przekazać państwu te fundusze na rozwój gminy, na sprawy związane z edukacją, która zawsze była bliska sercu naszego wuja. Jeszcze raz, w imieniu obecnych osób, jak również tych które nie mogły przyjechać, chcę Państwu serdecznie podziękować życząc wszelkiej pomyślności we wszystkim co Państwo robicie.”

Ze wzruszeniem zabrała głos siostrzenica Profesora Katarzyna Rak:

- „Szanowni Państwo, jestem siostrzenicą tego wspaniałego człowieka i chciałam się podzielić refleksją płynącą z głębi serca. Żyjmy jak żył ten człowiek, to znaczy róbmy wszystko w swoim życiu, żebyśmy zasługiwali na tego typu uroczystości po naszej śmierci”.

W słowach skierowanych do zebranych uczestników uroczystości Wójt powiedział:

- „Pragnę serdecznie podziękować za obecność na dzisiejszej uroczystości odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej Profesora Kazimierza Kuczmana, członkom rodziny Pana Profesora, księdzu dziekanowi Marcinowi Hejmanowi - proboszczowi parafii Wola Rzeczycka, dyrektorom szkół w Gminie i delegacji ze szkoły w Rzeczycy Długiej. To właśnie w tej szkole 18 maja 2019 roku, podczas „Mickiewiczowskiej majówki” Pan Profesor odebrał uchwałę Rady Gminy o nadaniu tytułu Honorowego Obywatela Gminy. Szczególne podziękowania składam księdzu proboszczowi Parafii Radomyśl nad Sanem Witoldowi Szczurowi za poświecenie tablicy pamiątkowej.

Sylwetkę Pana Profesora Kazimierza Kuczmana bardzo trafnie scharakteryzował w pracy zbiorowej Jemu poświęconej ksiądz profesor Jacek Urban pod tytułem „TENDIT IN ARUDA VIRTUS” (Cnota dąży do rzeczy trudnych):

„Profesor Kazimierz Kuczman od 18 roku życia na stałe związał się z Krakowem, a w sposób szczególny z Wawelem. Wybrał historię sztuki i Uniwersytet Jagielloński, który stał mu się matką, pozwalającą zdobywać kolejne stopnie naukowe. (…) Pasją i wielką przygodą Jego życia stały się przekazane narodowi polskiemu przez Karolinę Lanckorońską na Wawel obrazy włoskie z XIV do XVI stulecia, stanowiące część rodzinnych zbiorów. Jest ich wytrawnym opiekunem i propagatorem w świecie historii sztuki, a zbiegiem czasu stał się doskonałym znawcą malarstwa włoskiego. Profesor jest współautorem wielu katalogów i albumów. Za swe zasługi na polu muzealnictwa został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jest na stałe zrośnięty z Wawelskim Wzgórzem, gdzie od lat przyszło mu pracować i mieszkać.”

Ja myślę, że w pewien skromny sposób Pan Profesor zostaje przypisany też do naszej wspólnoty lokalnej, przez pamięć o Nim jako o człowieku skromnym, dobrym, mądrym i szlachetnym.”

Głos zabrał również Przewodniczący Rady Edward Wermiński, który oznajmił, że artystyczne zdolności i zamiłowania do sztuki mieli też inni członkowie rodziny Profesora Kazimierza Kuczmana. Przywołał pamięć ojca Profesora – Józefa Kuczmana - autora projektu i inicjatora budowy pomnika Adama Mickiewicza w Rzeczycy Okrągłej, ale też zdolnego artysty. Opowiedział tu historię z czasów II wojny światowej, gdy Rosjanie zbezcześcili obraz Matki Boskiej umieszczony w kapliczce w Rzeczycy Długiej. Obraz został odrestaurowany i odmalowany przez Józefa Kuczmana i do dziś znajduje się w tej kapliczce. Inny obraz Matki Boskiej, autorstwa ojca Profesora znajduje się także w kapliczne w Woli Rzeczyckiej.

O swoich relacjach z Profesorem podzielił się z zebranymi ks. proboszcz Marcin Hejman. Wspomniał o swojej wspólnie z wójtem wizycie u Profesora na Wawelu. Często też Profesor określał siebie jako „Wawelczyka” Przypomniał też wypowiedziane przez pewnego profesora powiedzenie, niejako podsumowujące życie Profesora Kuczmana. To powiedzenie to łacińska reguła „Ora et Labora” czyli „Modlitwa i Praca”, które charakteryzowało Profesora i było streszczeniem Jego życia i postawy.

W dowód wdzięczności za podjętą inicjatywę i organizację uroczystości upamiętnienia Profesora p. Maciej Rak wręczył Wójtowi Gminy ostatnią publikację Kazimierza Kuczmana „Malarstwo Polskie XV-XVIII wieku w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”.

Zwieńczeniem uroczystości było złożenie kwiatów pod pamiątkową tablicą. Hołd Profesorowi w ten sposób oddali: Wójt Jan Pyrkosz oraz delegacja uczniów ze szkoły w Rzeczycy Długiej wspólnie z Dyrektorem Jackiem Bochniakiem.

P.C.

Fot. D.W.